Lidstaten VN vragen Internationaal Gerechtshof om klimaatadvies
"De historische resolutie van vandaag is het begin van een nieuw tijdperk in de multilaterale klimaatsamenwerking, een tijdperk dat meer gericht is op de handhaving van de internationale rechtsorde" - Ismael Kalsakau, premier van Vanuatu.
Deze woensdag (29 maart) werd aan beide zijden van de Atlantische Oceaan geschiedenis geschreven. In Brussel stelde het Europees Parlement unaniem voor de opname van "ecocide" in EU-wetgeving, terwijl in New York in een VN-resolutie werd opgeroepen tot een juridisch advies over de verplichtingen van staten met betrekking tot klimaatverandering.
De resolutie waarin om een advies van het Internationaal Gerechtshof (ICJ) over klimaatverandering wordt gevraagd, is ingediend door de eilandstaat Vanuatu in de Stille Oceaan, die een opmerkelijke coalitie van niet minder dan 133 mede-indieners aanvoert. Het werd met succes aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, met consensus - de eerste keer ooit dat een verzoek aan het ICJ zonder stemming werd goedgekeurd.
Dit wordt toegejuicht als een historische overwinning voor de landen uit het globale Zuiden, die niet substantieel hebben bijgedragen aan de uitstoot van broeikasgassen, maar wel de grootste gevolgen van klimaatverandering ondervinden. De aangenomen resolutie geeft ook blijk van een erkenning door het Noorden dat de klimaatambities en de multilaterale samenwerking op klimaatgebied kunnen en moeten worden verbeterd.
De duidelijkheid die het advies zal scheppen over de verplichtingen van staten met betrekking tot klimaatverandering zal de nationale staten helpen om hun klimaatbeleid op internationaal en binnenlands niveau te verbeteren. Het zal duidelijkheid verschaffen over het optreden van staten in het kader van internationale verdragen en van het algemene internationaal recht, en zal inzicht geven in het feit dat klimaatverandering niet alleen een milieucrisis, maar ook een mensenrechtencrisis is.
Met deze opmerkelijke overwinning heeft de Republiek Vanuatu haar leidende diplomatieke rol bij het bepleiten van juridische middelen om de klimaat- en milieucrisis aan te pakken, stevig verankerd. Het is geen toeval dat deze staat in de Grote Oceaan ook de eerste was die de staten die partij zijn bij het Statuut van Rome opriep om de toevoeging van ecocide aan de lijst van misdrijven die door het Internationaal Strafhof kunnen worden vervolgd, in overweging te nemen.
Vanuatu zal nu in nauwe samenwerking met Stop Ecocide International (SEI) dit krachtige diplomatieke pleidooi inzetten voor de volgende logische stap: de vaststelling van parameters voor preventief strafrecht - "ecocidewetgeving" - die staten krachtig zal ondersteunen bij het nakomen van hun klimaatverplichtingen en het naleven van multilaterale milieuovereenkomsten zoals de Overeenkomst van Parijs en de Global Biodiversity Framework .
Zoals Sylvain Kalsakau, hoofd van de VN-afdeling van Vanuatu, zei tijdens een recent VN-evenement dat hij samen met SEI organiseerde: "Ik was er trots op dat ik vandaag samen met Stop Ecocide International het virtuele nevenevenement mocht organiseren, een partnerschap die de komende jaren ongetwijfeld nog sterker zal worden. Onze planeet en onze toekomst verkeren in een crisis. De bestaande milieubeschermingswetten zijn zwak en worden slecht toegepast en er zijn dringend concrete maatregelen nodig om het milieu te beschermen voordat het te laat is. En dat ecocide een misdrijf wordt, zal ongetwijfeld een belangrijk instrument zijn om ons milieu te beschermen ... u kunt erop vertrouwen dat Vanuatu een sterke brug zal blijven slaan tussen wetenschap en juridische kanalen om te onderzoeken hoe de staten die partij zijn bij het Statuut van Rome de besprekingen het best kunnen voortzetten."
Jojo Mehta, medeoprichter en uitvoerend directeur van Stop Ecocide International, verklaarde: "De richting is duidelijk: van het verduidelijken van bestaande verplichtingen naar het ontmoedigen en voorkomen van toekomstige schade. Vanuatu en het Europees Parlement nemen deze week het voortouw. Het wordt tijd dat de regeringen het initiatief van ecocidewetgeving naar het mondiale niveau tillen en steun verlenen om er een misdrijf van te maken bij het Internationaal Strafhof."